DÜNYA'YI GERİ DÖNÜŞÜM KURTARACAK

DÜNYA'YI GERİ DÖNÜŞÜM KURTARACAK

Raflarda ya da mağazalarda pırıl pırıl duran, alıp kullanmak için can attığımız ürünler zamanla gözümüzdeki değerini nasıl da yitiriyor değil mi? Tek amacımız onları alıp kullanabilmek ama ya sonra? Daha önce onların aslında doğa için, bizim için, geleceğimiz için ne ifade ettiğini hiç düşündünüz mü?

Peki, her şeye baştan başlayalım. Öncelikle, geri dönüşüm nedir? 


Her geçen gün daha fazla duyduğumuz “Geri Dönüşüm” salgın süreci ile birlikte biraz daha gündeme gelmeye başladı. Geri dönüşüm, kullanılmış ve tekrar kullanılması mümkün olmayan madde ve ürünlerin doğaya zarar vermeyecek şekilde tüketici ile tekrar buluşmasını sağlayan döngüye denmektedir.  Artan nüfusun tükettiği kaynaklara yetecek kadar üretim yapılamaması, tüm dünyayı alternatif çözüm önerileri aramaya itti.

Ya bir gün kaynaklarımız biterse? Aslında araştırmalar bugünkü dünyanın ancak 2,8 katının bugünkü dünya nüfusunun ihtiyaçlarını karşılayabileceğini gösteriyor.  Eğer kendimize ve çocuklarımıza yaşanabilir bir dünya bırakmak istiyorsak bir an önce harekete geçmeli, geri dönüşüm ve kaynak kullanım kültürünü daha iyi benimsemeli ve bununla alakalı yaratıcı projeler geliştirmeliyiz. Daha da önemlisi bu projeler için bütçe desteği sağlayabilmeliyiz.

Geri Dönüşüm Ne zaman Başladı?

Tüm dünyadaki geri dönüşüm hareketinin başlangıç tarihine baktığımızda 2. Dünya Savaşı zamanlarını iyi okumamız gerekmektedir. Tüm dünyada etkileri hissedilen 2. Dünya Savaşı sırasında büyük devletler geri dönüşüm kampanyaları başlatarak ülkelerine geri dönüşüm bilinci kazandırmaya başlamıştır. O dönemde özellikle metal ve lifsel madde kullanımını teşvik eden projeler, Avrupa’da oldukça önemli olmuştur. ABD ise geri dönüşüm konusunu, yurtseverlik anlayışı ile eşdeğer tutarak toplumu bu konuda oldukça teşvik etmiştir. Hatta o dönemde bazı ülkeler kaynak koruma programları bile oluşturmayı başarmıştır. Kaynakları çok kısıtlı olan Japonya gibi ülkelerde hala kaynak koruma programları savaş sonrasında da devam etmiştir.

Ülkemizde de birçok belediye ve özel şirketler geri dönüşüm projeleri geliştirmektedir. Ancak bu bilincin oluşması için daha fazla ve detaylı bilgilendirme ile halk ve sanayi geri dönüşüm programları ile bütünleştirilmelidir. Çünkü ancak geri dönüşüm sayesinde doğal kaynaklarımızı koruyabilir, yeniyi üretmek yerine elimizdekini değerlendirebilir, enerjiden tasarruf edebilir ve ülke ekonomisine katkı sağlayabiliriz. 
Türkiye’deki geri dönüşüm hareketlerinin ne zaman başladığına baktığımızda ise sadece 20 yıl geriye gidebiliyoruz. Türkiye’de, 1991 yılında çıkarılan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ile özel sektörün piyasaya sürdüğü atıkların geri dönüşümüne dair zorunluluklar getirilerek geri dönüşüme başlanmıştır. 

Ülkemizde salgın öncesindeki verilere göre, yılda 25 milyon ton evsel atık, 1,2 milyon ton endüstriyel atık, 100 bin ton tıbbi atık ve 530 bin ton e-atık ortaya çıkıyordu. Sadece cep telefonu atığı bile yılda yaklaşık bin ton olarak tahmin ediliyordu.

Türkiye’de günlük kişi başına toplanan ortalama atık miktarının ne kadar olduğunu merak ediyor musunuz? Ortalama 1,17 kg. Üç büyük şehir incelendiğinde; ortalama her gün İstanbul’da 1,30 kg, Ankara’da 1,14 kg ve İzmir’de 1,32 kg atık toplanmakta. 

1 Ton Atık Kağıt, 17 Ağacın Hayatını Kurtarıyor

Ancak tüketim alışkanlıklarımızın yavaş yavaş değişmesi ile kalıcı bir geri dönüşüm bilinci oluşturabilir, atıklarımızın dünyanın nefes alması üzerindeki etkisini çok daha bilinçli ölçebiliriz. Penceresini aralayıp, burnunu sildiği peçetesini acımasızca ve umursamazca doğaya gönderen kişi, kendi kalbine nasıl bir bıçak sapladığını idrak edemediği sürece bu davranışına devam edecek

Malzeme tüketimini azaltıp, değerlendirilebilir nitelikli atıkları geri dönüştürmek ile doğal kaynakların tüketim hızını çokça yavaşlatabiliriz. Bunun sadece aktivist insanlar tarafından yapılması elbette ki yetersiz kalıyor. Tüketim bu kadar fazlayken ve kaynaklar bu kadar hızla azalıyorken endüstriyel anlamda geri dönüşüm projeleri geliştirmek ve uygulanabilir hale getirmek hayati önem taşıyor.

1 ton kâğıdın geri dönüşüme katılmasının ortalama 17 ağacın hayatını kurtardığını biliyor musunuz? Dönüştürülen her bir ton cam ise 100 litre petrol tasarrufu sağlamaktadır. 

Dünyada her yıl 2,1 milyar ton atığın büyük bölümü, düzenli çöp depolama alanlarına gömülebiliyor ve bu miktar, 800 bin olimpik yüzme havuzunu dolduracak hacme sahip oluyor. 2,1 milyar ton atık potansiyel olarak 4,5 milyar varile eşdeğer bir enerji içeriyor. Bu enerji miktarının karşılığını merak ediyor musunuz? 4,5 milyar enerji, dünya elektrik tüketiminin yüzde 10’unu karşılayabiliyor.

Neler Geri Dönüştürülebilir?

Cam, kâğıt, alüminyum, plastik, piller, motor yağı akümülatörler, beton, organik atıklar, elektronik atıklar, demir, tekstil, ahşap, metal ve solvent bazlı atıklar geri dönüşüm programlarına dahil edilebilir. 

Geri dönüştürülebilen maddeler hakkında bilmeniz gerekenler ise şöyledir;
- Geri dönüşüm listesinde olan alüminyum kutular yaklaşık 2 ay içinde dönüştürülerek raflarda yerlerini alabilirler.
- Alüminyum teneke kutular da geri dönüşüm kalemlerinin en değerlileri arasında bulunmaktadır. Bir alüminyumun geri dönüşümü ile üç saatlik televizyon enerjisi karşılanabilmektedir. Ayrıca alüminyum defalarca geri dönüşüme gönderilebilmektedir.
- Teneke kutuların geri dönüşümü ise çok daha önemli. Çünkü çöpe ya da doğaya atılan her teneke kutu, en iyi ihtimalle 500 yıl dönüşemeyecek. 
- Her hafta pazar gazetelerini üretmek için yarım milyon ağaç kesilmek zorunda kalıyor. Sırf bu sebep bile kağıtları derhal geri dönüşüme atmamız için bir neden. Sadece New York Times’ın bir günlük basılan gazete miktarının geri dönüşümü en az 75.000 ağacı kurtarabiliyor. Tüm gazeteleri geri dönüşüme gönderebildiğimizi varsayarsak, her yıl 250 milyondan fazla ağacın hala nefes almasını sağlayabiliriz.
- 1 ton geri dönüştürülmüş kağıdın yaklaşık 17 ağacın hayatını kurtardığını söylemiştik. Ancak sadece bu kadar değil. Ayrıca 350 galondan fazla petrol ve çok fazla depolama alanı tasarrufu da sağlamaktadır. Bu da havayı daha az kirletmiş olacağımız anlamına gelmektedir.
- Tüm bunların dışında geri dönüşüm, enerjinin korunmasına da katkı sağlar ve bunun sonucunda daha az sera gazı salınımı gerçekleşir. Böylece daha sağlıklı ve temiz bir dünyada yaşama şansımızı artırmış oluruz.
- Peki, her yıl okyanusa atılan plastik torbaların 1 milyon deniz canlısının ölümüne neden olduğunu biliyor muydunuz? 
- Cam atıklar geri dönüştürülebilir. Direkt geri dönüşümsüz çöp kutularına atmak yerine onlar da geri dönüşüm destekli kutulara atılmalıdır. Bir cam şişenin parçalanması 4000 yıldan fazla sürebiliyor. Eğer bu şişe çöplükte ise büyük ihtimalle bu süre daha fazla uzayabilir. Cam geri dönüşümü için bilmeniz gereken bir diğer nokta ise, camın dönüşümünün renklerine göre yapılabildiği. Cam atıklar, geri dönüşümden sonra bile rengini korumakta başarılı maddelerdir. Ayrıca bir cam şişe geri dönüşümü sayesinde 100 watt’lık bir ampul dört saat boyunca çalışabilir.
- Bir ton plastik geri dönüşümü sayesinde 1.000-2.000 galon benzin tasarrufu sağlanabilmektedir.
Geri Dönüşümün İşsizlik Üzerindeki Etkisi
Şimdiye kadar geri dönüşümün ekonomik ve çevresel faydalarına daha çok değinilse de işsizlik üzerindeki etkisi de yadsınamayacak kadar fazla. Atık toplayan kişiler için büyük bir gelir kaynağı olan geri dönüşüm, sadece sokaklardaki değil tesislerdeki birçok kişi için de gelir kaynağı olmaktadır. Geri dönüşüm aynı zamanda tesislerdeki istihdamı artırarak işsizliğe olumlu katkı sağlamaktadır.
İleriyi düşünün, geri dönüştürün.

KAYNAKÇA
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-48851661
https://www.milliyet.com.tr/geri-donusumun-onemi-molatik-12164/
https://www.cnnturk.com/saglik/geri-donusumun-faydalari-nelerdir-neye-iyi-gelir-geri-donusumun-az-bilinen-faydalari
http://www.ebatplastik.com.tr/geri.html
http://cdn.istanbul.edu.tr/statics/toplumhekimligi.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2015/11/Geri-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BCm%C3%BCn-%C3%A7evre-ve-ekonomi-a%C3%A7%C4%B1s%C4%B1ndan-%C3%B6nemi-Yrd.Do%C3%A7.Dr_.%C3%96znur-%C3%96ZDEN.pdf
https://elday.org/geri-donusum/geri-donusum-neden-gerekli
https://sifiratik.co/2018/07/31/geri-donusum-101/

Ebru Yılmaz
ErkinŞahinöz Akademi Blogger

Önceki BlogYALIN VE HAYAT
Sonraki BlogGÖKTEN ÜÇ ELMA DÜŞTÜ
Yorumlar (0)
Yorum Yap